کد مطلب: 75959
مردم سالاري ديني در مقابل هژمون مردم سالاري لائيک
تاریخ انتشار : 1393/01/01 نمایش : 716
نه تنها آزادي اولين اصل از سه اصل راهنماي مبارزين در جريان انقلاب اسلامي است که راهنماي حاکميت پس از پيروزي هم مي باشد؛ از اين رو تاريخ معاصر ايران قبل و بعد از انقلاب شاهد پايبندي جريان اصول گرا به اصل آزادي است. بلکه اگر خوب در رويدادهاي تاريخ اسلام دقت کنيم مي بينيم که تاريخ خونبار شيعه از اولين دوشنبه پس از رحلت پيامبر اکرم (ص) تاکنون نمايشگاه بهاي بسيار بسيار سنگيني است که مسلمانان واقعي براي پايبندي به اصل آزادي پرداخته اند و توانسته اند با جلوه هاي گوناگون ستم مبارزه کنند. چه خوب است به رويدادهايي همچون مبارزات و شهادت صديقه طاهره (س)، ائمه معصوم(ع)، اصحاب، ذريه و پيروان ايشان در طول پانزده قرن از منظر التزام به اصل آزادي بنگريم يا دست کم در اين فراز زيارت عاشورا «لعن الله امة قتلک » کمي بيشتر تامل کنيم تا دريابيم بهاي پاسداشت آزادي ممکن است چه اندازه باشد. اين همه تجربه طولاني بي هيچ ادعاي دروغين و به شواهد معتبر تاريخي از اين حکايت مي کند که انقلابي مسلمان به اصل آزادي متعهد است و آن را به عنوان اصول راهنماي خود هم زمانيکه بر قدرت تکيه زند و هم زماني که براي انقلاب بپاخيزد مي پذيرد. با اين همه نکته اي بسيار مهم آزاديخواهي و مردم سالاري ما را از ساير جريان هاي انقلابي و شکل هاي حاکميتي که امروزه متداول است و غوغايشان گوش مردم عصر ما را مي خراشد جدا مي سازد و آن ديني بودن است که در يک جمله کوتاه از دهان مبارک يک روحاني آزاده, انقلابي، شهيد، تاريخ ساز يعني مدرس به اين صورت بيان شد: «سياست ما عين ديانت ماست» و بازخواني هاي هوشمندانه امام خميني قدس سره از اين سخن تاريخي به خوبي زيربناي نظام جمهوري اسلامي را آشکار مي سازد. امروزه مردم سالاري ديني وجه امتياز حاکميت در کشور ايران با انواع حاکميت در ساير کشورهاي مدعي مردم سالاري است. صفت ديني براي مردم سالاري به معناي اين است که مشارکت مردمي وابسته به انگيزش هاي ديني است و مداخلات مردم در امور سياسي و اجتماعي بنا بر اعتقادات ديني و انگيزه هاي مذهبي صورت مي گيرد. از اين رو لازم است سازمان دهي نيروهاي اجتماعي، بسيج عمومي، آرايش گروه هاي سياسي و ساير فعاليت هاي برانگيزاننده و فعال ساز با ملاحظه تعاليم ديني و با توجه به تجربه هاي موفق و شيوه هاي خاص دين داران صورت گيرد. از اين رو در سيره امام، مقام معظم رهبري و ساير علماي اسلام و رهبران انقلابي مشاهده مي شود که انذار و تبشير به جزاهاي اخروي جهت برانگيختن افراد جامعه به مشارکت فعال در امور سياسي قبل و پس از انقلاب يک روش برگزيده و رايج بوده است. اصولا تحمل هزينه هاي هنگفت هر يک از تلاشهاي فردي و دسته جمعي به مزايايي بستگي دارد که بر اثر دفع ضررهاي پيش بيني شده يا جلب منافع مورد انتظار حاصل مي شود. براين اساس و متکي بر نگاه ماده گرا در جوامع دموکراتيک، منافع مادي و يا رفع مشکلات مادي سنگ بناي فعاليت ها و تبليغات ترغيب کننده براي جلب مردم به مشارکت سياسي قرار مي گيرد و چه بسا در اين زمينه وعده هاي دروغين و مايوس کننده ارائه شود و چنانکه شاهديم در اين نوع جوامع اعتماد عمومي و مشارکت اجتماعي و مداخلات سياسي مردم بطور روز افزون کاهش پيدا کند. ولي مردم سالاري ديني با توجه به تنگناهايي که در کشور وجود دارد به جاي وعده هاي خيالي مردم فريب، دروغين و دلسرد کننده گروه هاي سياسي و کانديدا ها مي تواند با اتکا به تعاليم اسلام و شيوه هاي انذار و تبشير معهود در کتاب و سنت، مردم را به مشارکت فراخوانده ونه تنها تقاضا و انتظارات سياسي، اجتماعي بلکه ميزان پافشاري، قالبهاي پايداري، روشهاي مشارکت، گفتمان سياسي را متناسب با اصول و تعاليم ديني سازمان دهي کند تا مردم از سر تکليف نه فقط به بهانه حق طلبي در امور سياسي مشارکت کنند. با اين همه هژموني فرهنگي غرب و تک صدايي در دموکراسي همراه با دلبستگي برخي جريان هاي روشنفکري ريشه دار و خام داخلي به مردم سالاري لائيک سبب شده گاه و بيگاه اصول مردم سالاري ديني مورد بي توجهي قرار گيرد و گفتمان ديني به عنوان يک وجه امتياز مردم سالاري ديني پذيرفته نشود و برخي از سر دلسوزي و برخي در هواي روشنفکران خام اوليه به تعبيرات سياسي متناسب با فرهنگ ديني خرده بگيرند. آنچه شگفت آور است برخي از اين نوع انتقادات از سوي رسانه ها ي متعلق به روحانيان متولي دين و مدعي انقلاب اسلامي و فهم سياست ديني و به خصوص در قالبهاي جنجالي و با ادبيات غرب گرايانه مطرح مي شود. در حالي که به واقع شيوه انذار و تبشير بطور مکمل براي فراخواندن مردم به عرصه هاي اجتماعي قابل دفاع است و در برخي موارد و به دليل برخي مصالح از جمله اهميت يک موضوع مي توان به يکي از اين دو روش انذار يا تبشير توجه بيشتري نشان داد ولي شايسته نيست که تفاوت سليقه ها منجر به استفاده از قالبهاي غير شرعي نظير اتهام زني، شبهه افکني و تبليغات سوء بشود. در هر صورت همه خوانندگان را به تامل بيشتر در مفهوم مردم سالاري ديني و به خصوص بازخواني سيره امام خميني قدس سره دعوت مي کنم. منبع:صبح توس
|